De orgels van de Dorpskerk in Rheden

Meere-hoofdorgel

In 1816 maakte de Abraham Meere uit Utrecht voor de kerk een één-klaviers-orgel.
Ook de fraaie orgelgaanderij met kolommen eronder en de borstwering zijn waarschijnlijk door Meere ontworpen.

In 1878 is door orgelmaker E. Leichel uit Duisburg een tweede klavier met vijf registers aangebracht. Toen werd ook de oorspronkelijke rode verflaag van de orgelkas omgezet in een eiken imitatie.

In 1954 had een ingrijpende restauratie plaats. De orgelmaker Sanders wijzigde het instrument drastisch. Van het hoofdwerk verving hij de Flute travers 8′ door een Quintadeen 8′ en werden de grootste Bourdon-pijpen buiten opzij van de kas geplaatst als vrij pedaal.Van het Leichel-bovenwerk werden 8 voet-registers vervangen door toen in de mode zijnde registers als: Prestant 4 vt en Sexquialter, in neo-barokke stijl.

In de jaren zeventig was een ingrijpende integrale restauratie noodzakelijk. Er werd toen een rapport opgesteld door Hans van der Harst en Hans Kriek. In 1979 voltooide de orgelmaker Blank & Zoon uit Herwijnen een grote restauratie waarbij het instrument volledig werd teruggebracht naar de toestand van 1816. Bovendien was er een welkome uitbreiding: een bovenwerk van zes stemmen in Meere-stijl.

In de jaren 2010-2011 vond het laatste groot onderhoud plaats door orgelmaker Henk van Eeken uit Herwijnen Het orgel werd grondig schoongemaakt, de conducten  waren ernstig door corrosie aangetast en werden hersteld en waar nodig vernieuwd. De blaasbalgen waren reeds vele malen plaatselijk (soms provisorisch) gerepareerd, maar desondanks was te vrezen dat door de vele lucht lekkages een groot tekort aan orgelwind kon worden verwacht. Daarom werden de blaasbalgen hersteld en opnieuw beleerd.
Door de in 1979 gebruikte fabricage methode van de Vox Humana pijpen was de stemming van dit register dermate instabiel dat het nauwelijks bruikbaar was. Door Van Eeken is dit register compleet vervangen naar voorbeeld van het Meere orgel in Sommelsdijk

DISPOSITIE MEERE hoofdorgel

Hoofdwerk (C-f3):
Prestant 8 vt C-ais front, verder op laden

Bourdon 16 vt Bas eiken. Discant metaal, gereconstrueerd

Flute travers 8 vt Discant. Gereconstrueerd

Holpijp 8 vt Geheel metaal

Octaaf 4 vt

Quint 3 vt

Octaaf 2 vt

Fluit 4 vt C-fis2 gedekt, verder open, conisch

Cornet 3 st Discant. Gereconstrueerd

Mixtuur 3-4-5 st Bas/Discant. Ongeveer drie koren 1816, verder gereconstrueerd

Trompet 8 vt Bas/Discant Metalen koppen en stevels Metaal. Bekers C en Cis gereconstrueerd.

Bovenwerk (C-f3):
Holpijp 8 vt C-H eiken, verder metaal

Fluit 4 vt Conisch, open

Carillon 3 st Discant Laagste koor gedekt tot e2

Woudfluit 2 vt C-H gedekt

Flageolet 1 vt

Vox Humana 8 vt Koppen en stevels metaal

Pedaal (C-d1): Aangehangen.

Werktuiglijke registers: Tremulant (BW) Klavierkoppel
Windvoorziening: Drie spaanbalgen
Toonhoogte: a 1 = 440 Hz.
Temperatuur: Werckmeister III

Samenstelling vulstemmen:
Mixtuur 3-4-5 st C 1 3/5′ – 1 1/3′ – 1′ C 2 2/3′ –2′ – 1 3/5′ – 1 1/3′ c1 4′ – 2 2/3′ –2′ – 1 3/5′ – 1 1/3′ c2 5 1/3′ – 4′- 3 1/5′- 2 2/3′- 2′
Cornet: c1 2 2/3′- 2′- 1 3/5′
Carillon: c1 4′- 1 3/5′- 1′

Meere Secretaire orgel

Van Meere zijn geen kabinetorgels bewaard gebleven. Daarom is het secretaire-orgel dat sinds 1989 in het koor van de kerk staat, uniek. Het werd indertijd aangekocht door Hans van Nieuwkoop. Daarvoor was het orgel jarenlang eigendom van een pastoor in Zeeland. Dat het orgel uit Zeeland komt is nu nog duidelijk af te lezen aan het meubel: het heeft in 1953 ruim 60 cm in het water gestaan.

Heel bijzonder is dat dit orgel in hetzelfde jaar gemaakt is als het hoofdorgel, in 1816. In 2007 heeft orgelmaker Van Eeken het orgel een grondige onderhoudsbeurt gegeven. Ook is de kast grondig gerestaureerd door de heer Hardeman.

Dispositie MEERE Secretaire-orgel

Manuaal (C-f3): Holpyp 8 vt Bas/Discant. C-h hout, vanaf c1 metaal

Fluit 4 vt Bas/Discant C-H hout,
vanaf c metaal; vanaf f2 open

Prestant 8 vt Discant

Octaaf 2 vt Bas/Discant.
Nevenregisters: Tremulant Ventiel (buiten werking).

Windvoorziening: magazijnbalg met schepbalg.

Toonhoogte: normaal. Stemming: Young.